1. Giới thiệu chung
Xã Phiêng Khoài nằm ở phía Nam của huyện Yên Châu. Phía Bắc giáp xã Yên Sơn, xã Chiềng Pằn, xã Viêng Lán, Chiềng Khoi; Phía Đông giáp xã Chiềng Khoi, xã Lóng Phiêng; Phía Nam giáp nước Cộng hòa dân chủ nhân dân Lào; Phía Tây giáp xã Chiềng On và nước Cộng hòa dân chủ nhân dân Lào. Có tọa độ địa lý 20°57′31″B, 104°16′53″Đ, là xã vùng III, đặc biệt khó khăn của huyện Yên Châu, cách trung tâm huyện 40 km. Xã có 6 bản giáp biên giới với 21 km đường biên với bản Na Khạng, Keo Lôm, Pha Lóng; cụm bản Phiêng Xa, của Cộng hòa dân chủ nhân dân Lào, xã có 9.156,4 ha diện tích đất tự nhiên.
2. Quá trình thành lập
Xã thành lập năm 1959 có 3 dân tộc Sinh Mun, Thái, Mông sinh sống, đến năm 1960 trên cơ sở tiếp nhận dân khai hoang vùng kinh tế mới từ huyện Kim Động và Mai Động, tỉnh Hưng Yên. Tính đến 30/12/2016, xã có 30 bản, 4 dân tộc (Kinh, Thái, Mông, Sinh Mun), với 2.693 hộ = 10.783 nhân khẩu. Trong đó dân tộc Kinh có 1.079 hộ với 4.085 nhân khẩu chiếm 40,5%; dân tộc Thái 423 hộ với 1.980 nhân khẩu chiếm 15,6%; dân tộc Mông 356 hộ với 1.827 nhân khẩu chiếm 13,1%; dân tộc Sinh Mun 835 hộ với 3.043 nhân khẩu chiếm 30,8%. Hộ nghèo 1.426 hộ chiếm 53,36%; hộ cận nghèo 83 hộ chiếm 0,76%. Có 16 bản đặc biệt khó khăn, có 06 bản giáp biên giới, có 02 bản tái định cư là bản Cha Lo (Quỳnh Liên), bản Hóc Thông (Quỳnh Chung). Đảng bộ xã có 40 chi bộ đảng, 573 đảng viên.
3. Kinh tế
Xã có 2.576 ha trồng ngô; 85 ha trồng lúa xuân, 93 ha lúa mùa, 143 lúa nương; cây ăn quả 986,1 ha; cây công nghiệp 255,8 ha chè; 183 ha cà phê; Diện tích rừng 4256,491 ha.
Tổng giá trị thu nhập: 179.632.000 triệu đồng. Tổng sản lượng lương thực đạt 12.235,5 tấn. Thu nhập bình quân đầu người đạt 16.990.000 đ/người/năm; 1.415.000 đ/người/tháng.
Sản xuất nông, lâm nghiệp có sự chuyển biến tích cực theo hướng tập trung thâm canh tăng vụ, đưa giống mới và áp dụng tiến bộ khoa học kỹ thuật vào sản xuất, từng bước giảm diện tích các cây trồng ngắn ngày. Diện tích chè cho sản phẩm 225,2 ha; sản lượng đạt 1.575 tấn chè búp tươi, cây ăn quả tổng diện tích 745,5 ha, diện tích cho sản phẩm 503,7 ha. Sản lượng 6.000 tấn, đạt 40 tỷ đồng. Diện tích chăm sóc 105,8 ha; trồng mới 135,5 ha. Đẩy mạnh chăn nuôi gia súc, gia cầm, hiện toàn xã có 5.704 con lợn; 1.253 trâu; 1.930 bò; 1.903 dê; 58.000 gia cầm các loại. Công tác quản lý, bảo vệ rừng được quan tâm, tập trung chỉ đạo công tác tuyên truyền vận động nhân dân bảo vệ và trồng mới 17,4 ha rừng. Toàn xã đã thi công được 1.882m bê tông nâng tổng số đường bê tông hóa lên 1,8 km
4. Về Giáo dục - Y tế
Giáo dục: Xã có 01 trường THPT; 2 THCS; 4 tiểu học và 2 mầm non với 3.096 học sinh theo học. Sự nghiệp giáo dục được quan tâm, tỷ lệ huy động trẻ đến trường đạt cao duy trì tốt sĩ số học sinh, thường xuyên chỉ đạo tu sửa, cơ sở vật chất phục vụ việc dạy và học cho con em trong xã, duy trì các điểm nấu ăn bán trú tại các trường với số học sinh ăn bán trú 903 học sinh.
Y tế: Có 01 trạm y tế, 01 phòng khám đa khoa khu vực Phiêng Khoài đáp ứng nhu cầu khám bệnh của nhân dân trong xã.
5. Văn hóa - xã hội
Toàn xã có 36 đội văn nghệ, thường xuyên biểu diễn tại các hội thi, hội diễn, những ngày lễ trong năm 3 lần; Năm 2016, toàn xã có 1.010 hộ đạt gia đình văn hóa, chiếm 37.5%, có 15 đội bóng đá, bóng chuyền thường xuyên tập luyện thi đấu 2 lần/năm. Có 01 bản đạt danh hiệu văn hóa 3 năm.
Để ghi nhận những đóng góp của đồng bào dân tộc Mông ở bản Lao Khô, đặc biệt là gia đình cụ Tráng Lao Khô trong việc có công giúp đỡ, nuôi giấu Chủ tịch Kaysone Phomvihane. Ngày 03/4/2012, Bộ trưởng Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch đã ký Quyết định số 1240/QĐ-BVHTTDL về việc công nhận Di tích lịch sử cấp quốc gia. Cũng tại đây, ngày 27/10/2009 cụ Tráng Lao Khô đã được Chủ tịch nước Cộng hòa dân chủ nhân dân Lào ChumalisainhaXoản trao giấy chứng nhận “Đã có công giúp đỡ Ban xung phong Lào - Bắc trong thời kỳ chống thực dân pháp năm 1948 - 1950” ; ngày 30/10/1949, Ban liên lạc quân tình nguyện chuyên gia quân sự Việt Nam tại Lào đã trao Kỷ niệm chương cho ông Tráng Lao Khô; tháng 10/2009, bản Lao Khô được Chính phủ nước Cộng hòa dân chủ nhân dân Lào tặng Huân chương hạng ba và Huân chương hữu nghị.
Cắt băng khánh thành Khu di tích cách mạng Việt Nam - Lào tại bản Lao Khô, xã Phiêng Khoài, huyện Yên Châu
Toàn cảnh Khu dich tích cách mạng Việt Nam - Lào